Ο ευρωπαϊκός νόμος για τις ψηφιακές υπηρεσίες δεν εξασφαλίσει την προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρία. Το European Disability Forum (EDF) καλεί την ΕΕ να διορθώσει αυτήν την πολιτική συμφωνία
Εκ μέρους 100 εκατομμυρίων ατόμων με αναπηρία στην ΕΕ, το Ευρωπαϊκό Φόρουμ για την Αναπηρία (EDF) εκφράζει τη μεγάλη του απογοήτευση για την αποτυχία των θεσμικών οργάνων της ΕΕ να εγγυηθούν την προσβασιμότητα στις ψηφιακές υπηρεσίες στον νόμο για τις ψηφιακές υπηρεσίες (DSA). Αντί να απαιτείται η προσβασιμότητα ως υποχρέωση σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (CRPD), οι συννομοθέτες συμφώνησαν να θεωρήσουν την προσβασιμότητα ως εθελοντική καλή πρακτική. Ο EDF καλεί επειγόντως τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να επανεξετάσουν αυτή τη συμφωνία πριν εγκρίνουν τον τελικό νόμο.
Στις 23 Απριλίου, δύο χρόνια αφότου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε τον DSA, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο (αποτελούμενο από κράτη μέλη) συμφώνησαν για το τελικό κείμενο του νέου κανονισμού. Η συμφωνία χαιρετίστηκε ως επίτευγμα ορόσημο για τη ρύθμιση μεγάλων διαδικτυακών πλατφορμών, την προστασία των χρηστών στο Διαδίκτυο, τη διασφάλιση της ελευθερίας της έκφρασης και των ευκαιριών για τις επιχειρήσεις. Ωστόσο, αυτός ο νέος κανονισμός δεν προστατεύει εκατομμύρια άτομα με αναπηρία, επειδή τα άτομα με αναπηρία ενδέχεται να μην έχουν εξαρχής δυνατότητα πρόσβασης σε ψηφιακές υπηρεσίες.
Αντί για υποχρεωτικές προδιαγραφές προσβασιμότητας για ψηφιακές υπηρεσίες, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, αποφάσισαν να συμπεριλάβουν διατάξεις προσβασιμότητας στους εθελοντικούς κώδικες συμπεριφοράς για τους παρόχους. Αντί να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους βάσει της CRPD και να εξασφαλίσουν μια προσέγγιση βασισμένη στα δικαιώματα για την ένταξη των ατόμων με αναπηρία, επέλεξαν μια φιλανθρωπική προσέγγιση, αφήνοντας τα μέτρα προσβασιμότητας στην καλή θέληση των παρόχων υπηρεσιών.
Αυτό είναι ένα ιδιαίτερα λυπηρό αποτέλεσμα, δεδομένου ότι η ΕΕ διαθέτει ήδη μια σταθερή νομική και τεχνική βάση για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρία. Αντί να βασίζεται στα επιτεύγματα του Ευρωπαϊκού Νόμου για την Προσβασιμότητα, η τρέχουσα συμφωνία κάνει ένα βήμα πίσω στην πολιτική της Ένωσης για την προσβασιμότητα. Ως αποτέλεσμα, αντί να επιτρέπουν σε όλους να χρησιμοποιούν τις καινοτομίες των ψηφιακών τεχνολογιών, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής επέτρεψαν με νόμο τον κίνδυνο αυξανόμενου ψηφιακού χάσματος μεταξύ εκείνων που έχουν πρόσβαση και επωφελούνται από τις νέες τεχνολογίες και εκείνων που μένουν πίσω στην ψηφιακή μετάβαση.
Μετά από αρκετές διαβεβαιώσεις προς τo EDF από το Συμβούλιο, τα κράτη μέλη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Επιτροπή ότι θα επιτευχθεί ικανοποιητικός συμβιβασμός για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας για τα άτομα με αναπηρία, η EDF είναι βαθιά απογοητευμένη με το νομικό κενό που θα επιτρέψει σε ορισμένους παρόχους ψηφιακών υπηρεσιών να μην καλύπτονται από τον νόμο για την προσβασιμότητα για να παραβλεφθεί η προσβασιμότητα για άτομα με αναπηρία.
Τα δικαιώματα δεν είναι εθελοντικά
Ο DSA υπόσχεται να ενδυναμώσει τους καταναλωτές και την κοινωνία των πολιτών, μεταξύ άλλων με τη δυνατότητα να αμφισβητήσουν τις αποφάσεις ελέγχου περιεχομένου των πλατφορμών και να επιδιώξουν με ένδικα μέσα, είτε μέσω ενός εξωδικαστικού μηχανισμού διαφορών, είτε μέσω δικαστικής προσφυγής την παροχή πρόσβασης: στα βασικά δεδομένα των μεγαλύτερων πλατφορμών και παροχή πρόσβασης σε δημόσια δεδομένα για μη κυβερνητικούς οργανισμούς, ώστε να παρέχεται καλύτερη εικόνα για τους διαδικτυακούς κινδύνους, και στα μέτρα διαφάνειας για διαδικτυακές πλατφόρμες σε διάφορα ζητήματα, συμπεριλαμβανομένων των αλγορίθμων που χρησιμοποιούνται για την σύσταση περιεχομένου ή προϊόντων στους χρήστες. Απαιτεί επίσης από τις μεγάλες πλατφόρμες να αναπτύξουν πρωτόκολλα κρίσεων για να ενημερώνουν τους ανθρώπους για επείγουσες καταστάσεις γρήγορα και αποτελεσματικά.
Όλα αυτά τα επιτεύγματα είναι πολύ σημαντικά και απαραίτητα μέτρα για τους καταναλωτές ψηφιακών υπηρεσιών. Ωστόσο, εάν η προσβασιμότητα θεωρείται μόνο ως καλή πρακτική που πρέπει να περιλαμβάνεται στους κώδικες δεοντολογίας, εκατομμύρια άτομα με αναπηρίες ενδέχεται να μην μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, να αποκτήσουν πρόσβαση σε ειδήσεις, να δημιουργήσουν περιεχόμενο σε πλατφόρμες, να βρουν πληροφορίες μέσω μηχανών αναζήτησης ή να ξεκινήσουν διαδικτυακά επιχειρήσεις.
Εξίσου σημαντικό και λυπηρό, τα άτομα με αναπηρία θα προστατεύονται λιγότερο από τους πολίτες χωρίς αναπηρία, καθώς οι μηχανισμοί επισήμανσης της ρητορικής μίσους ή των παράνομων αγαθών θα είναι προσβάσιμοι μόνο ανάλογα με την καλή θέληση των παρόχων ψηφιακών υπηρεσιών. Θα εναπόκειται επίσης στους παρόχους ψηφιακών υπηρεσιών να διασφαλίσουν ότι τα άτομα με αναπηρία έχουν τον έλεγχο των προσωπικών τους δεδομένων και του περιεχομένου ή των προϊόντων που προτείνουν οι αλγόριθμοι. Οι ερευνητές με αναπηρία και οι οργανώσεις ατόμων με αναπηρία θα μπορούν να παρακολουθούν και να μελετούν μόνο εάν οι διαδικτυακές πλατφόρμες δημιουργούν κινδύνους για τα άτομα με αναπηρία, εάν οι πάροχοι αποφασίσουν να εγγυηθούν την προσβασιμότητα. Τέλος, σε περίπτωση κρίσεων δημόσιας υγείας ή άλλων έκτακτων περιστατικών, τα άτομα με αναπηρία ενδέχεται να μην μπορούν να λάβουν ζωτικής σημασίας πληροφορίες έκτακτης ανάγκης που μπορεί να έχουν επιζήμιες συνέπειες για την ευημερία και τη ζωή τους.
Ουσιαστικά, η πολιτική συμφωνία του DSA δεν προστατεύει τα άτομα με αναπηρία σε ίση βάση με άλλα άτομα, διότι θεωρεί την προσβασιμότητα, που αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα που κατοχυρώνεται στο νομικό πλαίσιο της ΕΕ, μια απλώς εθελοντική παροχή μέχρι την καλή θέληση των παρόχων ψηφιακών υπηρεσιών.
Έτσι, το EDF προτρέπει τους νομοθέτες της ΕΕ να διορθώσουν αυτήν την πολιτική συμφωνία πριν εγκρίνουν το τελικό κείμενο.