ΑΡΘΡΟ: Η πανδημία, η υγεία, η μνήμη
18.11.2020 – Εφημερίδα των Συντακτών
της Πέπης Ρηγοπούλου
Η πανδημία μοιάζει να ξεπερνά -για την ώρα- τη γνώση, τη μνήμη και τις αντοχές μας. Η έκταση και η ένταση της επίθεσής της, οι τρόποι εκδήλωσης, το ενδεχόμενο της μετάλλαξης του ιού, αλλά και κοινωνικές αντιδράσεις όπως η άρνηση της ύπαρξής της κάνουν τα λόγια μας γι’ αυτήν να μοιάζουν φθαρμένα στερεότυπα. Είναι όμως έτσι; Αρχικά παρουσιάστηκε σαν ένα τρομερό, αλλά περίπου τυχαίο συμβάν. Στην πορεία ωστόσο, φαίνεται όλο και περισσότερο ότι η ίδια και οι πολιτικές και κοινωνικές παθογένειες που τη συνοδεύουν είναι τέκνα του πολιτισμού μας.
Η ιλιγγιώδης ανάπτυξη των συγκοινωνιών είναι όχημα της πλανητικής εξάπλωσής της. Οι εκτελέσεις εκατομμυρίων ζώων προσβεβλημένων από τον ιό επιβεβαιώνουν την αστοργία του «πολιτισμένου» κόσμου για τη φύση. Αλλά κυρίως η εξάπλωσή της είναι κεντρικό κοινωνικό και πολιτικό θέμα: σχετίζεται με τον πυρήνα του πολιτισμού μας, την αξία που δίνουμε στη ζωή του ανθρώπου. Ολα, η στάση μας στο θέμα της καραντίνας, η σχέση παραγωγής, εκπαίδευσης και υγείας με την πανδημία έχουν να κάνουν με ένα κεντρικό θέμα: Το αν μετρά πρώτα ο άνθρωπος, η ζωή ή πρώτα η οικονομία – και αυτό όχι στις ρητορικές αλλά στην πράξη.
Χρειαζόμαστε δραστικές αλλαγές. Οσο το οικονομικό μας σύστημα δεν αλλάζει, όσο το κέρδος υπερισχύει της αλληλεγγύης, θα έχουμε στρατιές ανθρώπων και μάλιστα των πιο φτωχών που θα νοσούν και χιλιάδες ψυχικά νοσούντων που θα πεθαίνουν στον δρόμο, γιατί δεν χωρούν στα νοσοκομεία. Θα έχουμε τη δύναμη να πετύχουμε τις απαραίτητες αλλαγές;
Η συνάντησή μας είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Τάκη Σακελλαρόπουλου. Του χρωστώ πολλά και θα πω λίγα. Το δημοκρατικό του ήθος το έδειξε παραιτούμενος από το πανεπιστήμιο όταν ήρθε η χούντα. Την αλληλεγγύη του, θεμελιώνοντας την κοινωνική ψυχιατρική στην Ελλάδα. Το ταλέντο του αναλυτή και τον σεβασμό του για τον αναλυόμενο, με το ψυχαναλυτικό του έργο. Αλλά ο Τάκης ήταν επίσης αυτός που ένωνε την ψυχή με την Ιστορία. Ο άνθρωπος της ΠΕΑΝ που έφτασε ένα βήμα από το απόσπασμα. Ο άνθρωπος της Δημοκρατικής Αμυνας, ο ψυχίατρος των έγκλειστων του Κορυδαλλού. Ο άνθρωπος του χειρουργείου στο Πολυτεχνείο. Πριν όμως από όλα ήταν ο άνθρωπος του απορείν. Προικισμένος με το χάρισμα να βλέπει κάθε μέρα τον κόσμο, τη ζωή, ακόμα και όταν είναι τρομερή, με καινούργια μάτια. Από όλη την παρακαταθήκη του, ίσως αυτό είναι αυτό που χρειαζόμαστε περισσότερο σήμερα.
(Συμμετοχή στο 2ο Φόρουμ Παναγιώτης Σακελλαρόπουλος – Διάλογοι Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας, αφιερωμένο στη μνήμη του με θέμα: Πώς διαμορφώνεται η ψυχιατρική μεταρρύθμιση στις σημερινές συνθήκες Covid-19)