Δελτίο Τύπου του Ελληνικού Δικτύου για το Δικαίωμα στη Στέγη και την Κατοικία στο οποίο συμμετέχει η Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής Π. Σακελλαρόπουλος, αναφορικά με την πανδημία του Covid-19.
COVID-19: Το “Μένουμε σπίτι” δεν υπάρχει ως επιλογή για τους αστέγους
Οι άνθρωποι που ζουν στο δρόμο ή αντιμετωπίζουν έλλειψη στέγης είναι μια ιδιαίτερα ευάλωτη ομάδα στο πλαίσιο της πανδημίας του COVID-19. Οι συνθήκες στις οποίες διαβιούν, συχνά μαζί με κακή υγεία ή αναπηρίες, συνεπάγονται υψηλό κίνδυνο μετάδοσης του ιού, αλλά και ελλιπή πρόσβαση σε χώρους υγιεινής, προσωπικής φροντίδας και χώρους απομόνωσης.
Εάν άστεγοι μολυνθούν με το COVID-19, είναι πολύ πιθανό να αρρωστήσουν σοβαρά και να πεθάνουν. Αντιμετωπίζουν πολλαπλά εμπόδια πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη και στη σχετική πληροφόρηση, με σοβαρή πιθανότητα μετάδοσης του ιού σε άλλους. Η προστασία των αστέγων αποτελεί σημαντικό στοιχείο και προτεραιότητα.
Οι άνθρωποι που ζουν στο δρόμο δεν έχουν σπίτι για να μείνουν σ’ αυτό. Συνεχίζουν να είναι μόνοι τους στο δρόμο, σε πεζοδρόμια, πάρκα, παγκάκια, πλατείες, περιβόλους εκκλησιών, σε ακατάλληλα κτίρια και σε πρόχειρα καταλύματα, κινδυνεύοντας να παραμείνουν έξω από τις δημόσιες πολιτικές φροντίδας για την πανδημία.
Στην Ελλάδα, γνωρίζουμε πως οι υπηρεσίες αστέγων, οι δημόσιες ή δημοτικές υπηρεσίες αλλά και οι φορείς αγωνίζονται για να προστατεύσουν την υγεία των αστέγων, πολύ περισσότερο απ’ ότι θα τους αναλογούσε μετά από μια δεκαετία ελλειμματικών κοινωνικών πολιτικών ή στοχεύσεων. Στο πεδίο όμως, η κατάσταση είναι εξαιρετικά δύσκολη.
Οι ηλικιωμένοι άστεγοι και όσοι πάσχουν από χρόνιες παθήσεις αδυνατούν να καλύψουν ακόμη και τις πολύ βασικές τους ανάγκες. Τα καφέ και τα εστιατόρια έχουν κλείσει και δεν υπάρχει πλέον πρόσβαση σε τουαλέτες και σίτιση ή άλλη βοήθεια
Οι παρεμβάσεις μείωσης βλάβης του ΚΕΘΕΑ και του ΟΚΑΝΑ έχουν ελαττωθεί, κάτι που αυξάνει τον κίνδυνο λοιμωδών νοσημάτων λόγω χρήσης της ίδιας σύριγγας
Οι κοινωνικές υπηρεσίες των Δήμων λειτουργούν με προσωπικό ασφαλείας ή δεν λειτουργούν καθόλου. Μειωμένο επίσης είναι και το προσωπικό που υποστηρίζει πρόσφυγες/ αιτούντες άσυλο στα ΚΥΤ και το πρόγραμμα PHILOS II
Δεν έχουν ακόμη αποσταλεί οδηγίες από τις αρμόδιες αρχές αναφορικά με τις δομές κοινωνικής φροντίδας
Η κατάσταση εκτυλίσσεται γρήγορα και οι συνθήκες στο πεδίο αλλάζουν καθημερινά. Γι’ αυτό, απαιτούνται επείγοντα μέτρα για την προστασία των αστέγων.
Ζητάμε συνεπώς άμεσα από την ελληνική πολιτεία στοχευμένα μέτρα προσέγγισης και πρόληψης για τους άστεγους, τα οποία ως τώρα είναι σχεδόν ανύπαρκτα:
Άμεσες εξετάσεις για τον COVID-19 σε όλους τους φορείς που εξυπηρετούν αστέγους, διαχωρίζοντας ασθενείς θετικούς στον ιό από αυτούς που είναι απαλλαγμένοι και δημιουργώντας νέες έκτακτες προσωρινές εγκαταστάσεις για να φιλοξενούν και να φροντίζουν ξεχωριστά την κάθε ομάδα
Επιτόπιες δράσεις στο δρόμο για την παροχή υλικού προσωπικής υγιεινής, φαγητού και νερού.
Ενισχυμένα μέτρα υγιεινής στις υφιστάμενες δομές παροχής στέγης, πληροφόρηση και συμβουλευτική για τους χρήστες όλων των υπηρεσιών, σχεδιασμό έκτακτης ανάγκης όσον αφορά τα στελέχη και διάθεση υγειονομικού προσωπικού σε υπηρεσίες αστέγων
Πρόσθετα καταλύματα έκτακτης ανάγκης σε επίπεδο περιφέρειας για τη μείωση του υπερπληθυσμού των ξενώνων και τη διευκόλυνση της σωματικής απομόνωσης, με την αξιοποίηση κλειστών ξενοδοχείων, κενών μονάδων Airbnb, δημόσιων κτηρίων κλπ.
Οδηγίες και κατευθυντήριες γραμμές που να στηρίζονται σε πραγματικά δεδομένα και να αναπτύσσονται σε στενή συνεργασία με τους φορείς υλοποίησης με κύρια μέριμνα ότι οι άστεγοι δεν θα παραμείνουν χωρίς εναλλακτική λύση.
Επιπρόσθετα:
Αναβολή αποπληρωμής στεγαστικών δανείων, με παρόμοια για τους ενοικιαστές, οι οποίοι συχνά είναι βραχυπρόθεσμα πιο ευάλωτοι. Επίσης απαιτούνται ειδικά μέτρα για όσους έχουν επισφαλή στέγαση
Πάγωμα με νόμο των εξώσεων και πλειστηριασμών ώστε να μην μείνουν άνθρωποι στο δρόμο
Πρόσβαση σε συμβουλευτική και υποστήριξη μέσα από ειδικές τηλεφωνικές γραμμές παροχής συμβουλών, καθώς και εναλλακτικές λύσεις που αντικαθιστούν τη φυσική παρουσία στην ατομική συνέντευξη στην κοινωνική εργασία με άτομα.
Προστασία των εργαζομένων στον τομέα των αστέγων με μέτρα και πρωτόκολλα διαχείρισης κινδύνου
Το Δίκτυο για το Δικαίωμα στη Στέγη και την Κατοικία θέλει να ευαισθητοποιήσει για την απολύτως ορατή πραγματικότητα των αστέγων και να θυμίσει ξανά τι σημαίνει πρόληψη και προστασία των ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων, ειδικά όσων επιβιώνουν οριακά χωρίς κατοικία και χωρίς κανένα εισόδημα.
Όταν το σπίτι είναι ο δημόσιος χώρος, χρειαζόμαστε εναλλακτικές λύσεις εκεί. Με συνεργασία με τις οργανώσεις για τους άστεγους θέλουμε στοχευμένα μη καταναγκαστικά μέτρα, που να στηρίζουν την ασφάλεια των αστέγων και να μην τους καθιστούν ακόμα πιο ευάλωτους.
Καλούμε τις δημόσιες αρχές σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο να συνεργαστούν με τους φορείς παροχής υπηρεσιών για άστεγους, ώστε οι πόροι και η μέριμνα να κατευθύνονται στην κάλυψη των ειδικών αναγκών των αστέγων. Δεν υπάρχει η πολυτέλεια μακροπρόθεσμου σχεδιασμού, ωστόσο, καθώς οι απαντήσεις στην πανδημία συνεχίζουν να διαμορφώνονται, πρέπει να διασφαλίσουμε συλλογικά ότι κανείς δεν θα μείνει εκτός.
Στο λινκ https://www.feantsa.org/en/news/2020/03/18/covid19-staying-home-not-an-option-for-people-experiencing-homelessness μπορείτε να βρείτε στα αγγλικά την τοποθέτηση της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Οργανώσεων που εργάζονται με Αστέγους (FEANTSA), η οποία περιλαμβάνει ειδικότερες προτάσεις για το τι πρέπει να γίνει για τους αστέγους σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, έχοντας λάβει υπόψη το τι συμβαίνει σε άλλες χώρες και τι προσπαθούν να κάνουν όλες οι οργανώσεις που προσφέρουν υπηρεσίες στους αστέγους.