AΡΘΡΟ: Η ΤΗΛΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ
Γράφουν: Ιωάννα Καλλία, Ψυχολόγος ΕΚΨ Π. Σακελλαρόπουλος, Βασιλική Πασσάκου, μαθήτρια Α’ Λυκείου, Λυκειακές τάξεις Ερατεινής, Γεώργιος Ρίζος, Εκπαιδευτικός, Φιλόλογος
Εν Δελφοίς, Έντυπη Έκδοση, 19 Ιουνίου 2020 και fokidanews.gr
Η τηλεκπαίδευση αποτελεί ένα ζωντανό και ραγδαία εξελισσόμενο πεδίο εκπαιδευτικής έρευνας. Έχει ως στόχο να δώσει τη δυνατότητα μόρφωσης σε άτομα με αναπηρία, σε άτομα τα οποία εργάζονται και δεν έχουν το χρόνο ή σε άτομα τα οποία βρίσκονται σε απομακρυσμένες περιοχές να παρακολουθήσουν μαθήματα, σε καθηγητές να ανταλλάσσουν απόψεις, σε διάφορες εκπαιδευτικές ομάδες να επικοινωνούν μεταξύ τους, ενώ το τελευταίο χρονικό διάστημα παρακολουθήσαμε την εφαρμογή της λόγω της πανδημίας και στη σχολική κοινότητα.
Το πέρασμα σε μία διαφορετική καθημερινή πρακτική απαίτησε τέτοια σχολική κουλτούρα με την οποία δεν φαίνεται να είναι εξοικειωμένο το ελληνικό σχολείο. Στα μεγάλα θετικά σημεία της τηλεκπαίδευσης πρωταγωνίστησε η εκμηδένιση της απόστασης, ενώ ζητήματα που άπτονται της σημασίας της φυσικής παρουσίας στην σχολική αίθουσα, ελλείψεις στην οργάνωση, αλλά και στην ανισότητα ως προς την πρόσβαση σε τεχνολογικά μέσα ανέδειξαν αδυναμίες του σχεδιασμού.
Για το θέμα αυτό επιλέξαμε να δοθεί η φωνή στους ίδιους τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές. Η παρακάτω αναφορά μαθήτριας και εκπαιδευτικού από το Λύκειο της Ερατεινής μας περιγράφει το βίωμα σε ένα σχολείο του νομού Φωκίδας, εμπεριέχοντας συνάμα συναισθήματα, τα οφέλη της εμπειρίας αυτής, αλλά και απτές καθημερινές δυσκολίες.
«Όλα ξεκίνησαν πριν 3 μήνες, στις 10 Μαρτίου, απόγευμα Τρίτης με το κλείσιμο των σχολείων. Στην συνέχεια ακολούθησε η απαγόρευση της κυκλοφορίας και πριν το καταλάβουμε βρεθήκαμε «φυλακισμένοι» στα ίδια μας τα σπίτια. Κανείς δεν πίστευε ότι τα πράγματα θα έφταναν μέχρι εκεί. Και έτσι ξαφνικά, πράγματα που εμείς οι μαθητές θεωρούσαμε αυτονόητα, όπως η πρόσβαση στα μαθήματα του σχολειού, κατέληξαν λαβύρινθος. Έτσι αναγκαστήκαμε όλοι να προσαρμοστούμε σε μια νέα πραγματικότητα, μακριά από τον φυσικό μας χώρο, το σχολείο, και να γίνει καθημερινότητα μας η τηλεκπαίδευση.
Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση δεν ήταν ιδιαίτερα δύσκολη. Στην πραγματικότητα εξυπηρέτησε πολύ την περιοχή μας, καθώς πολλοί είναι οι μαθητές που αναγκάζονται να διανύουν δεκάδες χιλιόμετρα καθημερινά προκειμένου να βρεθούν στα σχολεία τους. Έτσι, τους δόθηκε η ευκαιρία να μαθαίνουν χωρίς να κάνουν όλον αυτόν τον κόπο. Επιπροσθέτως, με την τηλεκπαίδευση αναπτύχθηκαν νέα μοντέλα και μορφές εκπαίδευσης που θα χρησιμοποιηθούν ως παρακαταθήκη στο μέλλον, με στόχο τον εκσυγχρονισμό και την εξέλιξη της χώρας.
Δυστυχώς όμως, για εμένα, τα μειονεκτήματα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ήταν περισσότερα από τα πλεονεκτήματα. Πρώτα από όλα η σύνδεση του δικτύου στην περιοχή μας είναι κακή και πολλές φορές ήταν πολύ δύσκολη η επικοινωνία με τους καθηγητές μου. Επιπλέον χάσαμε την βιωματική επαφή και τις συναναστροφές μας με αποτέλεσμα την απομόνωση μας. Το μεγαλύτερο πρόβλημα όμως ήταν το γεγονός πως δεν υπήρχαν ούτε οι απαραίτητες υποδομές, αλλά ούτε και η κατάλληλη οργάνωση.
Αναντίρρητα η κατάσταση που βιώσαμε όλους αυτούς τους τελευταίους μήνες ήταν πρωτόγνωρη. Μπορεί με την μείωση των μετακινήσεων να ξεκουραστήκαμε σωματικά, αλλά ψυχικά η κούραση ήταν μεγαλύτερη από ποτέ και ειδικά για τα παιδιά της τρίτης Λυκείου. Περάσαμε τόσο καιρό ανησυχώντας για το τι θα συμβεί την επόμενη μέρα, αγχωμένοι από την κατάσταση αυτή. Παρ’ όλες τις δυσκολίες όμως η εξ αποστάσεως εκπαίδευση προσέφερε την δυνατότητα, σε όσους μαθητές ενδιαφερθήκαν και διέθεταν τα μέσα, να κρατήσουν μια επαφή με τα σχολεία τους, τους καθηγητές τους και την γνωστική διαδικασία.»
Όπως συχνά αποδεικνύεται η εμπειρία έχει να πει πολλά περισσότερα από θεωρητικές αναφορές και υποθέσεις. Έχουν γραφτεί (και γράφονται) πάρα πολλά για τα θετικά και αρνητικά της τηλεκπαίδευσης. Αν υποθέσουμε ότι ρωτάμε κάθε μαθητή, κάθε εκπαιδευτικό και κάθε σχολική μονάδα, θα έχει και μια διαφορετική οπτική να μας εμπλουτίσει.
Ένα σημαντικό σημείο που θίγεται και αναδεικνύεται από τη συγκεκριμένη μαθήτρια είναι ο ψυχολογικός φόρτος που δύναται να φέρει ο μαθητής/τρια μέσα από τη διαδικασία της τηλεκπαίδευσης. Η προσήλωση στην οθόνη, το πλήθος των πληροφοριών, οι δυσκολίες στη σύνδεση, η απουσία εξωλεκτικών στοιχείων, η έλλειψη απαραίτητου εξοπλισμού σε κάποιες περιπτώσεις, η αγωνία, το στρες φαίνεται να επιβαρύνουν μαθητές και εκπαιδευτικούς και να επιφέρουν ψυχολογική εξάντληση. Ο εντοπισμός του κύριου στρεσογόνου παράγοντα αποτελεί το πρώτο βήμα στη διαχείριση της δυσκολίας. Επίσης η οργάνωση όσων πιστεύουμε ότι μπορούμε να ελέγξουμε μπορεί να βοηθήσει, όπως και τα συχνά διαλείμματα και η σωστή στάση σώματος.
Αναμφισβήτητα, το να μπορεί κάποιος από απόσταση να λαμβάνει πληροφορίες, να εκπαιδεύεται ή να ελέγχει την λειτουργία κάποιου μηχανήματος, είναι πάρα πολύ σημαντικό και διευκολυντικό εργαλείο. Εργαλείο όμως, που είναι δύσκολο να αντικαταστήσει την πληρότητα της προσωπικής επαφής, δηλαδή την επικοινωνία τόσο λεκτικά όσο και εξωλεκτικά. Ως εκ τούτου, μπορούμε να αξιοποιούμε τα θετικά και να επιδιώκεται η κάλυψη των ελλείψεων όσο το δυνατόν περισσότερο. Είναι βοηθητικό να μην δαιμονοποιείται, αλλά να αξιολογείται κάθε φορά για την προσφορά του.