«Επειδή η ασφάλεια δεν ανταλλάσσεται με την ελευθερία»
Γράφει η Τέση Λαζαράτου, Ψυχοθεραπεύτρια
Στην έκδοση του Β΄ Τόμου με τις εργασίες του Ελληνογαλλικού Συμποσίου Κοινωνικής Ψυχιατρικής, στην Εισαγωγή, με τίτλο «Σκέψεις και προτάσεις σχετικές με την ψυχιατρική μεταρρύθμιση», το Φλεβάρη του 1988, ο Σακέλ γράφεi:
«Ο κυριότερος λόγος που μας οδήγησε στην έκδοση είναι η εκτίμηση των κειμένων και των διαλόγων, είδαμε ότι το υλικό αυτό διατηρούσε την επικαιρότητα του. Οι σελίδες του έχουν ένα διαχρονικό χαρακτήρα: την αρχική θέση και την εκτίμηση της εξέλιξης της μέσα στο χρόνο. Ένας ακόμα λόγος που μας ώθησε στην έκδοση του Β΄ Τόμου είναι η αισιοδοξία και η μαχητικότητα που συναντάμε στις εισηγήσεις και στις συζητήσεις. Αισιοδοξία και μαχητικότητα, δυο αναγκαία στοιχεία, και τότε και τώρα, για να προωθηθούν μεταρρυθμιστικές διαδικασίες».
Στις τέσσερεις παραγράφους που έπονται με τίτλους:
· Η αντίσταση στην εξέλιξη
· Ο εγκλεισμός, ένα παράδειγμα αναχρονιστικής λειτουργίας
· Προτάσεις σχετικές με την ψυχιατρική μεταρρύθμιση
με υποπαραγράφους : τομεοποίηση της ψυχιατρικής περίθαλψης, εργασία με την κοινότητα, πρωτοβάθμια εξωνοσοκομειακή περίθαλψη, εκπαίδευση και επαγγελματική εξάσκηση
· Νομοθετικές ρυθμίσεις και ρυθμίσεις και παράκαμψη γραφειοκρατικών δυσκολιών
παρατίθενται όλα εκείνα τα αφετηριακά ζητήματα που ακόμα και σήμερα συνεχίζουν να μας εξοπλίζουν με μέθοδο και τόλμη, αρκεί αποφασιστικά κι εμείς να κάνουμε τις αναγκαίες επικαιροποιήσεις.
Ενδεικτικά θα αναφερθώ σε μια φράση του, από την β παράγραφο, σχετικά με τον εγκλεισμό. Ο Σακέλ αναφέρεται στην εμπειρία της Φωκίδας όπου κατ΄εξαίρεση έπαυσαν οι εισαγγελικές. Καταλήγοντας τονίζει «έτσι το πρόβλημα παραμένει ακέραιο: πώς εξαιρέσεις θα γίνουν κανόνας και θα γενικευτούν σε όλη την επικράτεια».
Όταν η κατάσταση εξαίρεσης αλλάζει πρόσημο και σημασίες και τείνει να γίνει ο κανόνας, δηλαδή σήμερα που ζούμε μια γενικευμένη κατάσταση εξαίρεσης (έννοια που αντλεί την καταγωγή της από την “exceptio” του ρωμαϊκού δικονομικού συστήματος και την οποία ο Αγκαμπέν, κορυφαίος Ιταλός φιλοσόφος, θεωρεί ταυτόσημη με την «κατάσταση έκτακτης ανάγκης»), είμαι βέβαιη ότι αν ήταν κοντά μας θα μας παρότρυνε πάλι ενάντια στον εγκλεισμό υπογραμμίζοντας όμως την σημασία της προστασίας. Θα μας έλεγε ότι κανενός είδους ασφάλεια δεν μπορεί να ανταλλάσσεται με την ελευθερία αφού κι οι δυο αυτές έννοιες είναι αναπόσπαστα μέρη των Δικαιωμάτων όλων των ανθρώπων, πολλώ δε μάλλον των πασχόντων… Και θα κατέληγε επικαλούμενος την αισιοδοξία και την μαχητικότητα, δυο αναγκαία στοιχεία, και τότε και πάντα!!!